Charakterystyka/ morfologia

Czajka szponiasta (Vanellus spinosus)

Systematyka

Rząd: siewkowe (Charadriiformes)

Rodzina: sieweczkowate (Charadriidae)

Gatunek : czajka szponiasta (Vanellus spinosus)

Charakterystyka/ morfologia

Gatunek opisany przez Karola Linneusza w 1758 roku. Kontrastowe upierzenie jest charakterystyczne, i odróżnia tę czajkę od innych przedstawicieli tej rodziny. Wierzch ciała i skrzydła są jasnobrązowe. Czarny kolor na wierzchu głowy sięga do linii oka, na kark i tył szyi. Na policzkach i boku szyi biała plama. Na szyi od nasady dzioba do piersi czarny pasek, taki sam brzuch i ogon. Czarne długie nogi podczas lotu wystają poza ogon. Dziób czarny, oczy ciemnoczerwone. Długość ciała 25-28 cm, masa 127-177 g. Rozpiętość skrzydeł 69-81 cm, na skrzydłach mały pazur, który czasem używa do obrony, i któremu ptak zawdzięcza swą nazwę. Osobniki młode mają bardziej brązowe te części upierzenie, które u dorosłych są czarne. Ptaki żyją w parach lub małych grupach, łatwych do lokalizacji ze względu na hałaśliwe zachowanie. 

Biotop/ preferencje pokarmowe

Czajka szponiasta występuje w Afryce na południe od Sahary, w dolinie i delcie Nilu, a także na Bliskim Wschodzie. W Europie jest ptakiem rzadkim, spadkowa populacja istnieje w Grecji i europejskiej części Turcji. Istnieją również obserwacje z Hiszpanii, Niemiec i Cypru. W Polsce stwierdzona raz, od 24 września 2017 roku jeden osobnik przebywał przez dłuższy czas w okolicach Strzelna. Nie ma jednak pewności, że był to pojaw naturalny, i gatunek nie jest zaliczany do awifauny krajowej. Siedliskiem są tereny w pobliżu wody, wilgotne łąki, bagna, plaże i wydmy, występuje do wysokości 2700 metrów n.p.m. Poszukując pożywienia porusza się szybkimi ruchami, a zauważając ofiarę chwyta ją kilkoma szybkimi skokami. Zjada głównie owady: chrząszcze, komary i ich larwy, mrówki, a także pająki, mięczaki, kijanki, robaki, drobne ryby. Uzupełnienie stanowią nasiona i części roślin.

Rozwój osobniczy

W sprzyjających warunkach ptaki mogą wyprowadzać nawet trzy lęgi w ciągu roku. W trakcie godów samiec przez kilka minut okrąża samicę na sztywnych nogach. Gdy samica go zaakceptuje przybiera pozycję zezwalającą na kopulację. Gniazdują samotnie lub w niewielkich grupach. Samiec buduje kilka gniazd, z których jedno wybiera samica. Gniazdo jest zwykle w pobliżu wody, to płytkie zagłębienie z kilkoma kamykami i wyściółką z roślin. Samica składa od dwóch do czterech jaj, które są koloru żółtawo – oliwkowego z czarno – brązowymi plamami. Wysiadują oboje rodzice, jednak w większości samica, w tym czasie samiec agresywnie broni swego terytorium. Pisklęta wykluwają się po 22 – 24 dniach, są zagniazdownikami. Pozostają pod opieką rodziców do czasu uzyskania niezależności, co zwykle następuje po 40 – 45 dniach.

Status gatunku

Gatunek nie jest zagrożony. Populację czajki szponiastej szacuje się na 500 do 800 tysięcy, z tego na zimowiskach w Egipcie około 15 tysięcy W Europie może być około 25 tysięcy ptaków.   

Przygotował:

Jan Ławicki