Charakterystyka/ morfologia

Czapla modronosa (Ardeola ralloides)

Systematyka

Rząd: pelikanowe, pełnopłetwe, wiosłonogie, (Pelecaniformes)

Rodzina: czaplowate (Ardeidae)

Gatunek: czapla modronosa (Ardeola ralloides)

Charakterystyka/morfologia

Pierwszy opis czapli modronosej sporządził w  1769 roku włoski lekarz i przyrodnik Giovanni Antonio Scopoli. Jest to ptak o krępej sylwetce, długości ciała 45-47 cm i wadze 230-370 g. W szacie spoczynkowej ma matowe, ochrowo-brązowe upierzenie z wyraźnym kreskowaniem po bokach głowy i szyi. Żółtawy dziób z ciemną górną krawędzią. Nogi zielonkawe, brzuch i ogon biały. Na głowie ciemniejszy czub. W locie wyraźnie widoczne białe skrzydła o rozpiętości 80-90 cm. W szacie godowej wierzch ciała ochrowo-brązowy z lekkim fioletowym połyskiem. Głowa i boki szyi są płowo-żółte, bez widocznego kreskowania, z czarno-białymi ozdobnymi piórami zwisającymi na karku, dziób niebieskawy z czarną końcówką. Nogi zmieniają kolor na różowawy. Młode ptaki są ciemniejsze z wyraźniejszym kreskowaniem na głowie i szyi.

Biotop/ preferencje pokarmowe

Zamieszkuje południową Europę i Bliski Wschód, Iran, Afganistan i Pakistan, Afrykę i Madagaskar. Populacje południowe są osiadłe, północne wędrowne. Zimują w Subsaharyjskiej Afryce. Najbliższe regularne lęgowiska znajdują się na Słowacji, Ukrainie, oraz na Węgrzech, gdzie gniazduje około 300 do 400 par. Największa europejska populacja około 5,5 do 6,5 tysiąca par, występuje w Rumunii, głównie w delcie Dunaju. W Polsce nieregularnie przelotna, do roku 2017 stwierdzona 83 razy, najczęściej w okresie od kwietnia do października. Zasiedla bagniste brzegi rzek, jezior, strumieni, mokradła, trzcinowiska i pola ryżowe. Potrafi pokonywać duże odległości od miejsca gniazdowania w poszukiwaniu pożywienia. Szczególnie aktywna o zmierzchu i w nocy. Pożywienie stanowią owady, ryby, mięczaki, skorupiaki i płazy.

Rozwój osobniczy

W czasie lęgów tworzą duże kolonie często z innymi gatunkami czapli. Zdolność do rozrodu uzyskują po pierwszym roku życia. Wyprowadzają 1 lęg w okresie od kwietnia do czerwca. Gniazdo na drzewie, krzewie lub trzcinach, zbudowane z patyków trzciny i trawy. Samica składa najczęściej 3 do 4 jaj, w Afryce zniesienie jest ograniczone do 2-3 jaj. Jaja mają barwę zielonkawo-niebieską i wymiary 38,2 x 28,9 mm. Wysiadują oboje rodzice przez okres 22-24 dni, na Madagaskarze czas wysiadywania trwa 18 dni. Pisklęta opuszczają gniazdo po około 35 dniach, zdolność do lotu osiągają po około 40 dniach, jednak pozostają pod opieką rodziców jeszcze przez około 5 dni, do czasu usamodzielnienia się.

Status gatunku

W Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej.

Przygotował:

Jan Ławicki